Compensatoren

Zoals bekend, kunnen bij het verhinderen van lengteveranderingen als gevolg van thermische veranderingen of door mechanische uitwerkingen hoge spanningen en/of reacties op aansluitende apparatuur ontstaan. Om dit te voorkomen kunnen in leidingstelsels flexibele leidingcomponenten, zoals compensatoren, worden toegepast. Dergelijke leidingcomponenten nemen de ontstane bewegingen op, terwijl het medium onder ontwerpcondities in het systeem aanwezig is. Compensatoren bestaan uit n of meer balgcompensatoren (flexibele elementen), die slechts uit n of meerdere lagen zijn opgebouwd en een dikte hebben, die veel geringer is dan de overige leidingcomponenten. Dit is ook de reden waarom deze componenten niet met dezelfde marges kunnen worden toegepast als de overige leidingcomponenten. Het is niet alleen belangrijk dat dit feit wordt onderkend, maar ook wordt gezorgd voor een strikte discipline bij het ontwerpen van leidingstelsels. Dit laatste geldt bovendien bij fabricage, transport, opslag, montage en overdracht van compensatoren. Bij gevaarlijke media moeten niet-metalen uitvoeringen worden vermeden.

Aangezien de kans op falen van een compensator, door zijn intrinsieke eigenschappen, grotere is dan andere leidingcomponenten moet een dergelijk component als zeer kwetsbaar worden beschouwd. Doordat een ongecontroleerde uitbraak (van gevaarlijke stoffen) kan plaatsvinden betekent dit, dat deze componenten bij falen een gevaar voor de omgeving kunnen zijn. De kwetsbaarheid is een gevolg van de geringe materiaaldikte, het verhoogde (wisselende) spanningsniveau en de extreem complexe belasting als gevolg van externe belastingen.

Bij het belasten van een balgcompensator kunnen drie verschillende basisbewegingen optreden, te weten:

- een axiale beweging, een positieve of negatieve lengteverandering tussen de leidinguiteinden over de lengte-as;

- een radiale of rotatiebeweging, een beweging van de leidinguiteinden vanuit een initile rechte positie over de lengte-as. Met rotatie wordt geen wringen over de lengte-as bedoeld;

- een laterale beweging of zijdelingse uitwijking van de leidinguiteinden loodrecht op de lengte-as.

Bron:Handboek procestechnieken en -engineering,  2000.